if Kakao 2021์์ ๊ด์ฌ์๋ ์ธ์ ์ ๋ช ๊ฐ ๋ดค๋๋ฐ ๋ธ๋ก๊ทธ์๋ค๊ฐ ๋๋ฆ์ ์๊ฐ์ ์ ๋ฆฌํด๋์ผ๋ฉด ๋์ค์ ๋ณด๊ธฐ๊ฐ ์ข์์ ๊ฐ๋จํ ์ธ์ ๋ณ๋ก ์ ์ด๋ณธ๋ค.
https://if.kakao.com/session/106
์นด์นด์ค ์ ๋ฌผํ๊ธฐ์์๋ ๋ณด๋ธ์ฌ๋์ PK๋กํด์ DB๋ฅผ ์ค๋ฉํ๋๋ฐ, ์ด ์ ๋ฌผํจ์ด๋ผ๋ ์๋น์ค๋ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋ ์ฌ๋ ์์ฃผ๋ก ๋ชจ๋ ๊ฒ ๋์๊ฐ์ ๋ฐ๋ ์ฌ๋์ผ๋ก ์ค๋ฉ๋ DB๊ฐ ํ์ํ ์ํฉ์ด์ จ๋ค๊ณ ํ๋ค (๋ชจ๋ ์ค๋์ ๋ํด ์์ฒญ์ ๋ ๋ผ๊ธฐ์๋ ๋ค์ ๋ถ๋ด๋จ). ๊ธฐ์ ์๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊น์ ์์ ์กฐ์ธ๊น์ง ๋ฏธ๋ฆฌ ํด์ ๊ทธ๋ฅ MongoDB์ ๋คํ๋จผํธ ํ๋๋ง ์ฝ์ผ๋ฉด ๋๋๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐฐ์น + ์คํธ๋ฆฌ๋ฐ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ํ ํ๋๋ฅผ ๋ค ์กฐ์ธํด์ ๋ง๋ค์ด์ ์ฐ์ ๋ค๊ณ ํ๋ค.
์ด ๋ Change stream ๋ ๊ฐ๋ฅผ ์กฐ์ธํด์ ์ฐ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ ์๊ฒ ์ง๋งโฆ ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ์ข ๊ณ ๋ คํ ๊ฒ ๋ง์์ ๊ทธ๋ฅ ์ ๋ฐ์ดํธํ ๋ฐ์ดํฐ์ PK๋ง ๋ฉ์์ง์์ ๋ฐ๊ณ , ๊ทธ PK๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ํ์ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ค์ ์์ฒ RDB์์ ์กฐ์ธํ๋ ์์ผ๋ก ์ต๋ํ ์ ํฉ์ฑ์ ๋ง์ถ์ จ๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ฌ์ค ์ ๋ฐ์ดํธํ DB์ PK๋ง ๋ณด๋ผ๊ฑฐ๋ฉด Debezium๋ ๊ณผํด์ ๊ทธ๋ฅ ORM ๋จ์์ ๋ณ๊ฒฝ ์ด๋ฒคํธ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ ์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์ จ๋ค๊ณ (์ด๋ฐ ์ค์ฉ์ฃผ์ ๋๋ฌด ์ข๋ค). 50์๊ฐ ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์ ์ฒด ์ ํฉ์ฑ ํ ์คํธ๋ฅผ 7๋ฒํด์ ๊ฒฐ๊ตญ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํฉ์ฑ์ ๋ง์ถ์ จ๋ค๋ ๋ถ๋ถ์ ๋ฆฌ์คํ.
๋ฐ์ดํฐ ์กฐ์ธํ๋ ๋ถ๋ถ์ ๊ฐ์ธ์ ์ผ๋ก๋ statefulํ๊ฒ stream-stream ์กฐ์ธํ๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฌ์ด ๋ง์๋๋ฐ ์์ ์ ๋ดค๋ ์ฐ์ํ ํ์ ๋ค MSA ๋ฐํ๋ ๊ทธ๋ ๊ณ ์ค์ ๋ก๋ ๊ทธ๋ฅ โ๋ณ๊ฒฝโ ์ด๋ฒคํธ๋ง ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ณธ์ ๋ค์ ์ฝ๋ ํํ๋ก ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ์ฌ์ค ์๋ณธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฅ์์ ๊ฐํด์ง๋ ๋ถํ๊ฐ ๊ณผํ์ง ์์ผ๋ฉด ์ด ๋ฐฉ์์ด ๋ณต๊ตฌ ๋ฐ ์ฌ์ฒ๋ฆฌ๋ ๊น๋ํ๊ณ ์ข๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ๋ณ๊ฒฝ์ด ์ผ๋ง๋ ์์ฃผ ์ผ์ด๋๋์ ๋ฌธ์ .
https://if.kakao.com/session/27
์นด์นด์ค ์ผํํ์ฐ์์๋ ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์งํํ๊ณ ์์๋๋ฐ ๊ธฐ์กด ๋ชจ๋ธ์ transformer ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ๋ฐ๊พธ๋ฉด์ ์๊ฒ๋์ ์ ์ ๊ณต์ ํด์ฃผ์๋ ๋ด์ฉ. ์ํ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ํด ๋ณ๋์ MLM pretrain์ ๊ฑฐ์น ๋ ์ด์ด๊ฐ ์ ๊ณ vocab size๊ฐ ํฐ bert ๊ตฌ์ถ
์ด๋ผ๊ณ ์ฐ๋ฉด ๋๋ต ๋ง๋ค. Encoder block์ 3๊ฐ, attention heads๋ 2๊ฐ, vocab size๋ 30๋ง, BPE๊ฐ ์๋ unigram์ด์ฉ, segment embedding์ ์์ ์ญ์ ๋ฑ๋ฑ์ด ์ฃผ์ ๋ณ๊ฒฝ ๋ด์ฉ์ด๋ค.
Encoder block์ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ ์ต๊ทผ์ Que2Search: Fast and Accurate Query and Document Understanding for Search at Facebook ๋ผ๋ ํ์ดํผ๋ฅผ ์ฝ์ผ๋ฉด์๋ ๋ง๋ฌ๋ ๋ด์ฉ์ด๋ผ์ ์ ๊ธฐํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋น ๋ฅธ ์จ๋ผ์ธ ์๋น์ ์ํด์ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ์ธ์ฝ๋ฉ ํ ๋๋ 2-Layer XLM์ ์ฌ์ฉํ๋ค๊ณ ํ๋๋ฐ vocab size ์๊ธฐ๋ ์๊ณ ๋์ ์ ์์ char 3-gram์ ์๋ฒ ๋ฉํด๊ฐ์ง๊ณ XLM์ CLS ํ ํฐ์ด๋ ๊ฐ์ด ์ฐ๋ ๋ถ๋ถ์ด ์ฐจ์ด์ . ๊ฒฐ๊ตญ ๊ฐ ํ ํฐ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ ์ ํ์ต์ํค๊ฒ ํ๋ ค๋ ์๋๊ฐ ์๋๊น ์ถ๋ค.
https://if.kakao.com/session/109
์ํ์๋ ๊ณ์ ๊ณ๋ผ๊ณ ์ฐ ํต์ฌ OLTP๊ฐ ์๊ณ , ์ด๊ฑธ ๊ฐ์ง๊ณ ๊ณ ๊ฐ์๊ฒ ๋ณด๋ด์ฃผ๋ ๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋๋ฐ ๊ณ์ข ์กฐํ ๊ฐ์ ๊ฒ์ ๊ณ์ ๊ณ๊ฐ ์ ์ ์ค๋จ๋์ด๋ ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก Consistentํ Read-only ๋ ์ด์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์ ๋ด์ฉ.
์๋ณธ DB์ ๋ถํ๋ฅผ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด์ ์ค๋ผํด์ Golden gate๋ฅผ ์ฌ์ฉํด์ ์ค์ฌ๋ก์ฉ ์ค๋ผํด์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๋ณต์ ๋๋ค๊ณ ํ๋ค (์ญ์ ์ค์ํ ์์คํ
์ ์ค๋ผํด). ํ์ง๋ง ์๋ณธ DB์ ๋ณ๊ฒฝ์ฌํญ์ด ๋ณต์ ๋๋ ๊ทธ ์ฐฐ๋์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์์ด๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํฉ์ฑ์ด ๊นจ์ง๊ฒ ๋๋ฉด ์๋๋ฏ๋ก ์ผ๋จ ์๋ณธ DB์ ๋ณ๊ฒฝ์ด ์ผ์ด๋๋ฉด ๊ทธ ๋ณ๊ฒฝ์ ๋ํด์๋ ๋ ๋์ค์ ๋ฐ๋ก ๋งํน์ ํด๋๊ณ , ์ด๊ฒ ๋ณต์ ๊ฐ ์๋ฃ๋ ๋ ์ง์ฐ๋ ์์ผ๋ก ๋ณต์ ์ค
์ธ ์ด๋ฒคํธ์ ์ํ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ์ ๋ค๊ณ ํ๋ค. ๋ง์ฝ ๋ด ๊ณ์ข์ ๋ณต์ ์ค
์ธ ์ด๋ฒคํธ๊ฐ ์๋ค? ์ด๋ฌ๋ฉด ์ค์ฌ๋ก ๋ง๊ณ ์๋ ์ฐ๋ ๊ณ์ ๊ณ๋ฅผ ๋ณด๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ณ ๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ์งํ์ ๋ค๊ณ .
https://if.kakao.com/session/52
stateless ์ฑ๋ค์ด์ผ ์ด์ k8s ๋๋ฌธ์ ํ์ฅ์ด ๋๋ฌด ์ฝ์ง๋ง ๋ ๋์ค๋ ๊ทธ๋ฅ ์ค์ผ์ผ์ ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ง์๋ฐ, ๋ฐํ์๋์ ์ง์ ์คํผ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ ๋ง๋์ ์ ์นด์นด์ค TV์์ ์ฐ์ด๋ ๋ ๋์ค ํด๋ฌ์คํฐ๋ฅผ ์จ๋ผ์ธ์ผ๋ก ์ค์ผ์ผ ์ธ/์์ํ์ ๋ค๊ณ ํ๋ค (AWS์์ ElasticCache์์ ๋ ธ๋ ๋ํ๋ ๋๋์ผ๋ก). ์ฌ์ค ์ด๊ฑฐ๋ ๋ ์ ์ฌ/์ธํ๋ผ์ ์ธ ๋ ๋ฒจ์์ ์ ๊ณต/๊ด๋ฆฌํด์ผํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ์ง๋ง ๊ทธ๋๋ ์ง์ ๋ง๋์ ์ ๋ฌธ์ ์์ด ์๋น์ค์์ ์ฐ์๋ ๊ฒ์ด ์ฐธ ๋๋จํ์๋ค๊ณ ๋๊ผ๋ค.
https://if.kakao.com/session/22
๊ด๊ณ ๋ฅผ ์นดํก ๋ฉ์์ง๋ก ๋ณด๋ด๋ ์๋น์ค๋ฅผ ๊ฐํธํ๋ฉด์ ์ด๋ฒคํธ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ค์ ๋ง๋์ จ๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ฌ๋ฐ์๋ ํฌ์ธํธ๋ง ๋ช ๊ฐ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด